De legalisering van sekswerk is een complex onderwerp dat intense debatten oproept in België, waar deze sector sinds de decriminalisering in maart 2022 over een uniek wettelijk kader beschikt. België werd zo het eerste Europese land dat een uitgebreide wetgeving aannam om deze activiteit te reguleren, waardoor sekswerkers zich als zelfstandigen kunnen registreren, belastingen kunnen betalen en toegang krijgen tot sociale bescherming. Toch blijven Belgische banken en verzekeraars terughoudend tegenover de integratie van deze sector in de formele economie. Hun aarzeling is te wijten aan zorgen over witwassen, reputatierisico’s, regelgevende uitdagingen en operationele beperkingen. Dit artikel onderzoekt deze belemmeringen in detail en stelt oplossingen voor om sekswerkers in België succesvol financieel te integreren. Voor meer informatie over dit onderwerp en andere thema’s rond financiën en samenleving, bezoek onze Bunniz-blog.

1. Witwassen: een grote zorg voor Belgische financiële instellingen

Witwassen is een centraal probleem voor banken en verzekeraars in België, waar de financiële autoriteiten streng toezicht houden. Volgens de Financial Action Task Force (FATF) wordt jaarlijks tussen 2 en 5% van het mondiale BBP, of ongeveer 740 miljard tot 2 biljoen euro, witgewassen via complexe financiële circuits. Hoewel sekswerk in België gedecriminaliseerd is, wordt het nog steeds als een risicovolle activiteit beschouwd vanwege de historische associatie met criminele netwerken, zoals mensenhandel of georganiseerde misdaad. De Belgische wetgeving, met name de wet van 18 september 2017 inzake de voorkoming van witwassen, legt financiële instellingen strikte verplichtingen op inzake anti-witwaspraktijken (AML) en de bestrijding van terrorismefinanciering (CTF). Deze verplichtingen omvatten: - KYC-processen (Know Your Customer): verificatie van de identiteit van klanten en de herkomst van hun fondsen. - Monitoring van transacties: vooral contante transacties, die vaak voorkomen in sekswerk, compliceren deze taak. Volgens een rapport van de Cel voor Financiële Informatieverwerking (CFI) blijven ondoorzichtige financiële stromen, vooral in contanten, een belangrijke bron van meldingen van verdachte witwasactiviteiten. Sekswerkers, zelfs als geregistreerde zelfstandigen, ondervinden vaak moeilijkheden bij het openen van een bankrekening of het verkrijgen van een lening, omdat hun inkomsten als instabiel of risicovol worden beschouwd. Deze voorzichtigheid van banken komt voort uit de angst voor sancties van de Nationale Bank van België (NBB) of meldingen aan de CFI, die kostbare onderzoeken kunnen uitlokken. Voor meer informatie over de regelgevende ontwikkelingen in België, bezoek onze Bunniz-blog.

2. Reputatierisico’s: een strategische uitdaging voor banken en verzekeraars

Reputatie is een strategisch goed voor Belgische financiële instellingen, die de vertrouwensrelatie met hun klanten, investeerders en toezichthouders willen behouden. Het associëren met een controversiële sector zoals sekswerk, zelfs als dat legaal is, kan aanzienlijke reputatierisico’s met zich meebrengen. Volgens een studie van ComplyAdvantage stegen de boetes voor niet-naleving van AML-CTF-regelgeving in 2022 met 50%, met langdurige gevolgen voor het imago van financiële instellingen. Ondanks de decriminalisering blijft stigmatisering bestaan. Sekswerkers meldden: - Geweigerde bankrekeningen of sluitingen van rekeningen door instellingen zoals KBC of BNP Paribas Fortis, vaak onder het voorwendsel van "verhoogde risico’s". - Moeilijkheden voor platforms, zoals een Belgisch platform voor adult content in 2023, om online betaaldiensten te verkrijgen vanwege restrictieve beleidsregels van betaalverwerkers. Deze stigmatisering treft ook bedrijven die aan de sector gerelateerd zijn, zoals erotische salons of digitale platforms. Deze praktijken onderstrepen de terughoudendheid van financiële instellingen om zich volledig in te zetten voor een sector die nochtans gelegaliseerd is. Voor meer analyses over sociale en economische dynamieken in België, bezoek onze Bunniz-blog.

3. Regelgevende en operationele uitdagingen in België

De decriminalisering van sekswerk in België, van kracht sinds maart 2022, stelt sekswerkers in staat zich als zelfstandigen te registreren, belastingen te betalen en toegang te krijgen tot sociale bescherming. Dit kader legt echter nieuwe verplichtingen op aan financiële instellingen, die hun processen moeten aanpassen aan de eisen van de Nationale Bank van België (NBB) en de Autoriteit voor Financiële Diensten en Markten (FSMA). Deze instanties eisen robuuste systemen om transacties te monitoren, vooral die uit risicovolle sectoren zoals sekswerk. Banken moeten investeren in: - Geavanceerde technologische tools: zoals algoritmes voor fraudedetectie en systemen voor transactieanalyse. - Compliance-processen: volgens ComplyAdvantage zijn de kosten voor AML-CTF-compliance de afgelopen jaren met gemiddeld 20% gestegen. Bovendien compliceren de verschillen in wettelijke kaders binnen Europa de afhandeling van grensoverschrijdende transacties. Een Belgische sekswerker die bijvoorbeeld in Frankrijk werkt, waar het wettelijk kader strenger is, kan obstakels ondervinden bij het overmaken van inkomsten. Deze regelgevende verschillen verhogen de operationele kosten voor Belgische banken, die moeten navigeren tussen verschillende rechtsgebieden. Voor meer informatie over regelgevende evoluties en hun impact, bezoek onze Bunniz-blog.

4. Naar een succesvolle integratie: oplossingen voor financiële instellingen

Ondanks deze uitdagingen zijn er oplossingen om de terughoudendheid van Belgische banken en verzekeraars te overwinnen. De decriminalisering van 2022 biedt een gunstig kader door sekswerkers toe te staan hun inkomsten als zelfstandigen te declareren, wat de traceerbaarheid van financiële stromen verbetert. Mogelijke oplossingen zijn: - Beperking van contante transacties: vaak gezien als een kanaal voor fraude. - Inspiratie uit buitenlandse modellen: zoals in Nederland, waar banken hun processen hebben aangepast om gelegaliseerde sekswerkers te integreren. - Publiek-private partnerschappen: om banken aan te moedigen aangepaste diensten aan te bieden, zoals professionele rekeningen voor zelfstandige sekswerkers. - Gebruik van AI en data-analyse: om criminele activiteiten op te sporen zonder de hele sector te stigmatiseren. Ten slotte is bewustwording essentieel om vooroordelen af te bouwen. Trainingen over AML-CTF-verplichtingen en communicatiecampagnes kunnen financiële instellingen aanmoedigen om de decriminalisering te ondersteunen. Voor meer thema’s rond inclusie en regelgeving, bezoek onze Bunniz-blog.

5. Sociale en economische implicaties van een onvolledige integratie

De aarzeling van banken en verzekeraars om sekswerkers volledig te integreren heeft aanzienlijke sociale en economische gevolgen. In België stelt decriminalisering sekswerkers in staat toegang te krijgen tot sociale rechten, zoals ziekteverzekering of pensioenen. Zonder volledige toegang tot financiële diensten blijven ze echter kwetsbaar. Het onvermogen om een lening of verzekering te krijgen kan hun mogelijkheden beperken om in hun activiteit te investeren of zich te beschermen tegen beroepsrisico’s. Op economisch vlak kan een succesvolle integratie van sekswerk aanzienlijke belastinginkomsten genereren. In Duitsland, waar de sector gelegaliseerd is, vertegenwoordigt deze ongeveer 15 miljard euro per jaar, waarvan een deel wordt belast. In België, waar de sector op enkele honderden miljoenen euro’s wordt geschat, zou een grotere financiële inclusie de formele economie kunnen stimuleren en parallelle financiële circuits kunnen verminderen. Voor meer informatie over de economische impact van decriminalisering, bezoek onze Bunniz-blog.

Conclusie: een evenwicht vinden voor succesvolle financiële inclusie

De terughoudendheid van Belgische banken en verzekeraars tegenover de integratie van sekswerkers is te verklaren door legitieme zorgen: witwassen, reputatierisico’s, regelgevende uitdagingen en operationele kosten. De decriminalisering van 2022 biedt echter een unieke kans om deze obstakels te overwinnen dankzij een duidelijk wettelijk kader, moderne technologische tools en verhoogde bewustwording. Door financiële inclusie te bevorderen, kunnen financiële instellingen bijdragen aan een rechtvaardigere samenleving en tegelijkertijd de formele economie versterken. Voor meer onderwerpen over financiën, regelgeving en samenleving in België, bezoek onze Bunniz-blog.